Cánh hữu

Phong trào Khmer Issarak được Poc Khun thành lập vào năm 1940 ở Bangkok, Thái Lan, gần như cùng một lúc khi Sơn Ngọc Thành cầu xin phía Nhật giúp đỡ trong việc chống Pháp. Giống như Thành, người Thái hy vọng sẽ khai thác điểm yếu của Pháp ở Campuchia, mặc dù mục đích cuối cùng vẫn là để củng cố tham vọng lãnh thổ. Tháng 11 năm 1940, Thái Lan đã kiểm soát tỉnh Battambang và Siem Reap, một hành động được sự đồng ý của người Nhật bốn tháng sau. Tổ chức Khmer Issarak mới thành lập được dùng để hợp pháp hóa khu vực chiếm đóng bằng cách đề cử Poc Khun làm đại diện tỉnh Battambang trong Quốc hội Thái Lan.

Tổ chức do Thái Lan bảo trợ của Poc Khun đã sụp đổ vào đầu năm 1946 do bất đồng nội bộ: khái niệm của một phong trào dân tộc Campuchia do Thái Lan tài trợ không có vẻ hấp dẫn quần chúng nhân dân vốn đã mệt mỏi sự bóc lột của thực dân Pháp tại Campuchia. Đến tháng 12 năm 1946, Thái Lan đã buộc phải từ bỏ quyền kiểm soát các tỉnh Battambang, Siem Reap và Stung Treng; các quan chức Thái Lan đã nhanh chóng ký kết thỏa thuận với nhà lãnh đạo phiến quân kiêm tư lệnh lực lượng vũ trang địa phương Dap Chhuon, rằng họ sẽ ủng hộ và trợ giúp cho các nhóm du kích chống Pháp của ông: với hy vọng không chắc rằng họ có thể kích động một cuộc nổi loạn trong khu vực và sau đó sáp nhập nó dưới chiêu bài xoa dịu tình hình. Thái Lan còn đề nghị hỗ trợ cho Hoàng thân Norodom Chantaraingsey và một số cá nhân khác kiểm soát các đơn vị vũ trang, nhưng Issarak do người Thái hậu thuẫn dần suy yếu do sự sụp đổ của chính phủ Thái Lan cánh tả vào năm 1947.

Cánh tả

Nhóm Issarak lớn khác được bắt đầu bởi hai cựu tăng sư là Achar Mean và Achar Sok, cả hai về sau được biết đến với tên Sơn Ngọc Minh và Tou Samouth. Một cuộc bạo động đòi độc lập đã xảy ra tại thủ đô Phnom Penh vào ngày 20 tháng 7 năm 1942, Mean có tham gia nổi loạn nhưng thất bại phải chạy trốn về phía bắc Kampong Chhnang và quyết định tổ chức một nhóm kháng chiến vũ trang. Achar Sok, một giáo sư chuyên giảng dạy tiếng Pali tại một tu viện ở Phnom Penh, cũng tham gia vào cuộc nổi loạn năm 1942; sau sự cố tu viện bị dính bom lạc của Không quân Mỹ vào năm 1945, ông chạy trốn và cuối cùng đi theo Việt Minh. Vào cuối năm 1945, họ cùng làm việc với Đảng Cộng sản Đông Dương (ICP), tại Việt Nam, Việt Minh đã lãnh đạo Cách mạng tháng Tám thành công sau khi Nhật Bản đầu hàng. Họ thu được nhiều tân binh mới trong số các dân tộc Khmer Krom ở miền nam Việt Nam.

Tuy Đảng Cộng sản Đông Dương (ra đời năm 1930) đã tuyên bố tự giải thể vào năm 1945, nhưng trên thực tế vẫn chỉ đạo chính trị các nhóm cộng sản ở Đông Dương dưới tên gọi Hội nghiên cứu chủ nghĩa Marx. Nhóm các đảng viên cộng sản người Campuchia liên minh với những người thuộc các xu hướng chính trị khác bắt đầu tổ chức và xây dựng lực lượng vũ trang riêng với tên gọi là Khmer Issarak, cùng tham gia phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc, phối hợp hoạt động với Việt Minh tại Việt Nam. Trong suốt nửa sau thập niên 1940, các nhóm Việt Minh tiếp tục xâm nhập vào miền bắc và miền đông Campuchia, hoạt động cùng với các nhóm cánh tả Issarak ngày càng tăng. Đảng Cộng sản Đông Dương tiếp tục hỗ trợ, huấn luyện người Khmer bản địa đấu tranh vũ trang chống Pháp.